مردی در پاسارگاد بال دارد!

«انسان بالدار» سالم‌ترین و زیباترین نقش به جای مانده از هخامنشیان در «پاسارگاد» است؛ مردی با ریش انبوه، ردای بلند و تاجی بر سر که چهار بال او را در برگرفته و نشانی از اندیشه کوروش هخامنشی است.

به گزارش ایسنا، این سنگ‌نگاره در ضلع شمال غربی کاخ دروازه در محوطه میراث جهانی پاسارگاد واقع شده است. نقش مرد، بزرگتر از اندازه طبیعی است، طوری که از فرق سر تا کف پا حدود دو و نیم متر می‌شود و اگر تاجش را حساب کنیم به دو متر و ۹۰ سانتی‌متر هم خواهد رسید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نیم رخ این مرد به سمت چپ و به سمت مرکز تالار کاخ است.

نقش انسان بالدار به کتیبه‌ای سه زبانه در چهار سطر مزین بوده که نوشته آن، این مضمون را داشت: «آدم کوروش خشایَثی یَه هخامنشی یَه»، یعنی «من کوروش [ام] شاه هخامنشی».

به عقیده باستان‌شناسان، عناصر تزئینی و هنری سنگ‌نگاره «انسان بالدار» بسیار زیبا، چشمگیر و معنادار است. بر بلندای نقش، تاجی زیبا است که روی شاخ­‌های بلند و تاب­دار یک قوچ حبشی قرار گرفته است، در حالی که دو مار کبرا پشت به هم کرده‌اند، هر یک گویی را به نماد خورشید بر سر دارند و تاج را در میان گرفته­‌اند. سه دسته گل نِی بخش اصلی تاج را که هر یک گوی خورشید را بر فراز دارند و با پر شترمرغ احاطه شده‌اند، تشکیل داده‌اند. انتهای این سه دسته گل را سه گوی بزرگ خورشید پوشانده­ است. بال‌ها با ظرافت و زیبایی دو سوی مرد را در بر گرفته، در حالی که دو بال به سوی آسمان و دو بال به سمت زمین گسترده شده است. اندام این مرد با ردایی بلند و حاشیه‌دار پوشانده شده که مزین به گل­‌های "روزت" است. دست­‌ها یکی به سوی جلو و دیگری در امتداد بال به سوی بالا قرار گرفته­‌اند، در حالی که پاها عریان هستند. دست‌ها حالتی از درود و سلام و یا نیایش را تداعی می‌کند.

این نقش برجسته از هنر و فرهنگ­‌های ملل مختلف آن روزگار الهام گرفته است؛ از جمله تاج که پیشینه­‌ای مصری دارد، لباس بلند مرد که عیلامی است و بال­‌ها که ریشه در فرهنگ و هنر آشور دارد. به کارگیری هنر ملل مختلف در این سنگ‌­نگاره بر­گرفته از اندیشه‌­های انسانی کوروش است. در واقع هر قسمت نقش‌برجسته بیان‌کننده حضور نماینده­‌ای از ملت­‌های گوناگون بوده است. ظاهرا قصد بر این بوده که با نقش انسان بالدار نوعی از اتحاد و همدلی میان مردمان سرزمین­‌های مختلف با اندیشه برابری انسان­‌ها با هر رنگ، نژاد و زبانی نشان داده شود.

گریشمن ـ باستان‌شناس فرانسوی ـ بال‌های این نقش را نمادی از تسلط کوروش بر چهار جهت (شرق، غرب، شمال و جنوب) دانسته است. نقش انسان بالدار را یک مفسر هندی به نام «مولانا ابوالکلام آزاد» و همچنین «علامه طباطبایی» با شخصیت ذوالقرنین (صاحب دو شاخ) که در قرآن مجید از او به عنوان شاهی جهانگیر و دادگر و نظر­کرده یاد شده، یکی دانسته و بیان می­‌کنند که «ذوالقرنین» یاد شده در قرآن، همان کوروش بزرگ است.

طرحی از انسان بالدار برای نخستین‌بار در بازدید «جمیز موریه» و «سر ویلیام اوزلی» (دیپلمات و شرق‌شناس) در سال ۱۸۱۱ میلادی ثبت شد، قبل از این‌که توسط «سر رابرت کارپُرتر» (جهانگرد و دیپلمات انگلیسی) در سال ۱۸۱۸ میلادی و دوباره به وسلیه «شارل تکسیه» و «پاسکال کست» (از معماران فرانسوی) ‌در حدود سال ۱۸۴۰ میلادی به دقت طراحی و نقاشی شود.

براساس آن طراحی‌ها و نقاشی‌های به جا مانده مشخص شد که بالای نقش برجسته تا سال ۱۲۴۳ خورشیدی، کتیبه‌ای میخی و سه زبانه وجود داشته است، با این مضمون «من کوروش شاه هخامنشی‌ام»، ولی این سنگ‌نبشته پیش از سال ۱۲۵۶ خورشیدی از بالای نقش‌برجسته برداشته­ شد. آخرین بازدیدکننده و جهانگرد قدیمی که نوشته خط میخی را در جای اصلی آن بر بالای نقش‌برجسته دید نیز «جان اشتر» بود.

سال ۱۳۹۷ پایگاه میراث جهانی پاسارگاد و تخت جمشید خبر داد که بخشی از کتیبه هخامنشی انسان بالدار که بیشتر از ۱۴۰ سال قبل گمشده بود، در این محوطه پیدا شده است. مدیر پایگاه این میراث جهانی گفته بود: در حال بررسی محوطه کاخ‌های مجموعه پاسارگاد بودیم که ناگهان به این سنگ نبشته برخوردیم. این سنگ‌نبشته در دوره‌ای به سرقت رفته و در جریان آن، آسیب دیده است.

به گفته حمید فدایی ـ مدیر پایگاه این میراث جهانی ـ، با این کشف، نقش برجسته انسان بالدار کامل شد و این امید می‌رفت با خوانده شدن کتیبه انسان‌ بالدار، ابعاد تازه‌ای از نقش منسوب به بنیان‌گذاری دودمان هخامنشی روشن شود.

او همچنین گفته است: برخی از کارشناسان بر این باورند که این سنگ نبشته که در تصاویر دیده می‌شود متعلق به انسان بالدار نیست، اما با پیدا شدن این تکه سنگ که ابعادش به ۷۰  تا ۸۰ سانتی‌متر می‌رسد و سطحی صاف دارد، می‌توان از این‌که چنین سنگ نبشته‌ای بالای سر تندیس انسان بالدار وجود داشته، مطمئن شد.

انسان بالدار تنها نقش برجسته تقریبا کامل و سالم در محوطه جهانی پاسارگاد است که در سال‌های اخیر مرمت شد و با وجود این‌که برخی کارشناسان میراث فرهنگی معتقد بودند باید به موزه برود، در جای خود و در محوطه باز پاسارگاد نگه داشته شد. درباره کتیبه این سنگ‌نگاره نیز هنوز جزئیات بیشتری مشخص نشده است.

عکس‌ها از پایگاه میراث جهانی پاسارگاد است

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: روز کوروش محوطه جهانی پاسارگاد هخامنشيان کوروش کبیر میراث فرهنگی انسان بالدار آثار تاریخی جهانی پاسارگاد سنگ نبشته انسان بالدار میراث جهانی نقش برجسته

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۸۶۴۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رهبر معظم انقلاب: حج امسال باید برائت از دشمن جنایتکار صهیونیستی و حامیانش باشد/ حجاج باید بتوانند منطق قرآنی برائت ابراهیمی را برجسته‌تر از همیشه نشان دهند/ برای دفاع از فلسطین منتظر دیگران نمی‌مانیم

در آستانه برگزاری کنگره عظیم حج ابراهیمی، مسئولان و کارگزاران حج و جمعی از زائران بیت‌الله الحرام کشورمان صبح امروز، دوشنبه، با حضور در حسینیه امام خمینی(ره) با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار کردند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در این دیدار، ذکر پروردگار و «وحدت و ارتباط مسلمانان» را دو عنصر بسیار مهم معنوی و اجتماعی فریضه حج خواندند و با اشاره به حادثه عظیم غزه و جنایات رژیم خون‌آشام صهیونیستی گفتند: حج امسال در پرتو آیات قرآن کریم و یاد و نام مبارک حضرت ابراهیم(ع)، باید فراتر از هر سال، حج برائت از این دشمن جنایتکار مسلمانان و حامیان آن باشد.

رهبر انقلاب اسلامی حج را در جنبه مادی و معنوی، فریضه‌ای چندبعدی برشمردند و افزودند: در بُعد درونی و باطنی، ‌ذکر پروردگار به‌عنوان «منشأ حقیقی زندگی و عزم و اراده و تصمیم‌گیری‌های فردی، اجتماعی و ملی»، نکته برجسته همه مراحل و مواقف حج است.

ایشان در همین زمینه به زائران بیت‌الله تأکید کردند: در حج متوجه مواردی باشید که در هیچ‌ جای دیگر نیست مانند کعبه، مسجدالحرام و طواف و زیارت نبی اکرم(ص)؛ وگرنه بازار و اجناس در همه‌جا وجود دارد.

رهبر انقلاب نکته برجسته‌ی بُعد اجتماعی حج را وحدت و ارتباط مسلمانان با یکدیگر برشمردند و گفتند: فلسفه دعوت الهی از همه مردم برای حضور در مکانی مشخص و در ایامی مشخص، آشنایی مسلمانان با یکدیگر و همفکری و تصمیم‌گیری مشترک است تا نتایج مبارک و عینی حج نصیب عالم اسلام و همه بشریت شود که اکنون دنیای اسلام در زمینه تصمیم‌گیری مشترک، خلأ بزرگی دارد.

ایشان نادیده گرفتن تفاوت‌های ملّیتی، مذهبی و قومی را مقدمه لازم وحدت دانستند و افزودند: اجتماع عظیم،‌ یکدست و یک‌شکل پیروان همه مذاهب و فرق اسلامی از همه ملّیت‌ها، نمود بارز وجه سیاسی ـ اجتماعی حج است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: البته ضرورت عبور از تفاوت‌ها و مسائل تفرقه‌انگیز مخصوص حج نیست و در آیات متعدد قرآن بر وحدت و همدلی مسلمانان تأکید شده است.

رهبر انقلاب با اشاره به اینکه فریضه حج باید مشحون از نام مبارک حضرت ابراهیم و تعالیم آن پیامبر بزرگ باشد، برائت از دشمنان دین خدا را از جمله تعالیم ارزشمند ابراهیمی خواندند و گفتند: از ابتدای انقلاب، برائت یک رکن جاری در حج بوده است اما امسال و با توجه به حوادث عظیم و عجیب غزه که بیش از همیشه چهره خون‌آشام مجموعه‌ی برخاسته از تمدن غربی را آشکار کرده است، حج امسال به‌صورت ویژه حج برائت است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای حوادث کنونی غزه را شاخصی ماندگار برای تاریخ دانستند و افزودند: حملات وحشیانه سگ هار صهیونیستی از یک طرف و مقاومت و مظلومیت مردم غزه از طرف دیگر در تاریخ می‌ماند و راه را به بشریت نشان می‌دهد که بازتاب شگفت‌انگیز و بی‌سابقه آن در جوامع غیرمسلمان و دانشگاه‌های آمریکا و بعضی کشورهای دیگر، از نشانه‌های این تاریخ‌سازی و شاخص‌سازی است.

ایشان در تبیین وظیفه امت اسلامی در قبال فجایع غزه در فرصت حج ابراهیمی، به نمونه‌های متعدد قرآنی از سیره حضرت ابراهیم(ع) اشاره کردند و گفتند: ابراهیم(ع) جزو پیامبرانی است که دل رئوف و بسیار مهربانی دارد اما همین پیامبر الهی در مقابل دشمنان ظالم و ستیزه‌گر به‌شدت اظهار برائت و به‌صراحت اعلام دشمنی می‌کند.

رهبر انقلاب با اشاره به آیات قرآنی که دوستی با دشمنان ستمگر را هم کاملاً نهی می‌کند، رژیم صهیونیستی را مصداق کامل دشمنی با مسلمانان و آمریکا را همدست این رژیم خواندند و افزودند: اگر کمک آمریکا نبود آیا رژیم صهیونیستی قدرت و جرئت این رفتار وحشیانه با مردم مسلمان و زنان و کودکان را داشت؟

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: عامل قتل مسلمانان و آواره کردن آنها و پشتیبان آن، هر دو ظالم هستند و طبق صریح قرآن اگر کسی با آنها دست دوستی بدهد او نیز ظالم و ستمگر و مشمول لعنت خداوند است.

ایشان با توجه به شرایط کنونی جهان اسلام، رویکرد ابراهیمی به حج یعنی برائت آشکار در مقابل دشمنان را ضروری‌تر از همیشه خواندند و گفتند: بر این اساس حجاج ایرانی و غیرایرانی باید بتوانند منطق قرآنی در پشتیبانی از ملت فلسطین را به همه دنیای اسلام منتقل کنند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: البته جمهوری اسلامی منتظر دیگران نمانده و نمی‌ماند اما اگر دست‌های قوی ملتها و دولتهای اسلامی به کمک و همراهی بیاید، حالت رقت‌بار ملت فلسطین ادامه پیدا نخواهد کرد.

ایشان با تشکر از خدمات و فعالیت‌های بعثه و سازمان حج و سایر دستگاه‌های خدمات‌رسان در برگزاری حج، خطاب به آنان تأکید کردند: برای آسایش حجاج ایرانی و انجام حج مبرور و مقبول به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که فاصله بین وضع موجود و مطلوب برطرف شود.

در ابتدای این دیدار، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدعبدالفتاح نواب نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی در سخنانی، شعار حج امسال را «حج؛ قرآن‌محوری، همدلی و اقتدار امت اسلامی و دفاع از فلسطین مظلوم» خواند و گفت: حج ابراهیمی بستری برای تعلیم خودسازی و همچنین مبارزه با طواغیت بیرونی و دفاع از مظلومان است.

آقای سید عباس حسینی رئیس سازمان حج و زیارت نیز با اشاره به تشرف 87 هزار و 550 نفر زائر ایرانی به حج امسال، از برنامه‌ها و فعالیت‌های این سازمان در زمینه افزایش کیفیت خدمات بهداشتی، اسکان، تغذیه و حمل‌ونقل و همچنین راه‌اندازی عمره مفرده پس از 9 سال توقف و امکان بهره‌مندی مشتاقان زیارت خانه خدا گزارش داد.